IPCC SR15

Begin deze maand was er weer aandacht voor de IPCC vanwege een nieuw rapport. Als je de verschillende artikelen leest krijg ik altijd een raar gevoel. Het komt onlogisch op mij over om te praten over wetenschap in plaats van beleid terwijl het beleidstaal is in plaats van wetenschappelijke taal. Het lijkt mij dat het rapport bedoeld is om beleid te sturen/onderbouwen; doe iets aan de CO2-emissies...

IPCC Factsheet: What is the IPCC?
The Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) is the international body for assessing
the science related to climate change. The IPCC was set up in 1988 by the World Meteorological
Organization (WMO) and United Nations Environment Programme (UNEP) to provide policymakers
with regular assessments of the scientific basis of climate change, its impacts and future risks, and
options for adaptation and mitigation.
IPCC assessments provide a scientific basis for governments at all levels to develop climaterelated
policies, and they underlie negotiations at the UN Climate Conference – the United Nations
Framework Convention on Climate Change (UNFCCC). The assessments are policy-relevant but
not policy-prescriptive: they may present projections of future climate change based on different
scenarios and the risks that climate change poses and discuss the implications of response options,
but they do not tell policymakers what actions to take.(http://www.ipcc.ch/news_and_events/docs/factsheets/FS_what_ipcc.pdf)

10 October 2018
IPCC presents findings of the Special Report on Global Warming of 1.5°C at event to discuss Viet Nam's response to climate change
Hanoi, Oct 10 – The Ministry of Natural Resources and Environment of Viet Nam (MONRE) in cooperation with the United Nations Development Programme (UNDP) and the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) organized a high-level dialogue on Wednesday on climate change, with participation of policymakers and representatives from development partners, the private sector, civil society organizations and media.
At the dialogue, information on the newly approved Special Report of the IPCC on the impacts of global warming of 1.5°C and related global greenhouse gas emission related pathways, known as Global Warming of 1.5°C, were also shared.
Deputy Minister of MONRE, Mr. Le Cong Thanh said "As one of the countries heavily impacted by climate change, Viet Nam has actively implemented international commitments and efforts to cope with climate change. Viet Nam has issued a Plan for the Implementation of the Paris Climate Change Agreement, with a focus on implementing its Nationally Determined Contributions (NDC). The dialogue focuses on issues related to the response actions to climate change in Viet Nam; promoting cooperation, connection with development partners, scientific community, enterprises, organizations and individuals to response to climate change."
The IPCC is the global body for assessing the science related to climate change. In December 2015, when governments adopted the Paris Agreement, they invited the IPCC to prepare a report on warming of 1.5°C in 2018, when nations review the Paris Agreement at the 24th Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change (COP24), to be held in Poland in December this year. The Summary for Policymakers of the report was approved at an IPCC Session in Incheon, Republic of Korea, on 6 October.
"Limiting global warming to 1.5°C would require rapid, far-reaching and unprecedented changes in all aspects of society,” said IPCC Chair Lee. "With clear benefits to people and natural ecosystems, limiting global warming to 1.5°C compared to 2°C could go hand in hand with ensuring a more sustainable and equitable society," he added.
According to the report, limiting global warming to 1.5°C compared with 2°C would reduce impacts on ecosystems, human health and well-being, making it easier to achieve the United Nations Sustainable Development Goals. (http://www.ipcc.ch/news_and_events/pr_outreach_vietnam_2018.shtml)

Maar liefst 91 auteurs uit 40 landen hebben nu een rapport geproduceerd dat maandag 8 oktober 2018 is uitgebracht. Het is het 15e speciale rapport van het IPCC dus het volledige rapport met de titel “Global Warming of 1.5 °C” kun je vinden onder “SR15”: http://www.ipcc.ch/report/sr15/
(https://klimaatverandering.wordpress.com/category/ipcc/)

Beleidsmakers uit de hele wereld zijn in Zuid-Korea bijeen voor een marathonzitting over het nieuwe VN-klimaatrapport. De Nijmeegse klimaatbeleidswetenschapper Heleen de Coninck is een van de hoofdauteurs. 'Geweldig om hiervan deel uit te maken.'
Hitterecords, mislukte oogsten, watertekort: de Nederlandse zomer van 2018 was er een van uitersten. Alweer. In landelijke media veroorzaakte dat de nodige ophef en discussie over klimaatverandering. Ook Heleen de Coninck betrapte zichzelf op de gedachte: shit, het is nu echt begonnen.
Je zult haar niet horen zeggen dat de directe oorzaak van deze hete zomer bij de opwarmende aarde ligt. Maar het past in de trend, zegt De Coninck, hoofddocent innovatiestudies en duurzaamheid aan de Radboud Universiteit. ‘De waarschijnlijkheid dat dit soort extremen optreedt, neemt door klimaatverandering inderdaad toe.’
De Coninck kan het weten. Ze is een van de hoofdauteurs van het nieuwste VN-klimaatrapport, dat op 8 oktober verschijnt. Dat rapport is geschreven door het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), een wetenschappelijke organisatie die rapporteert over klimaatverandering.
(https://www.voxweb.nl/nieuws/heleen-de-coninck-schrijft-mee-aan-nieuw-vn-klimaatrapport)

In de Koreaanse stad Incheon komen beleidsmakers bij elkaar om het eens te worden over een politieke samenvatting, waar alle regeringen hun handtekening onder zetten.
Die samenvatting mag niet in tegenspraak zijn met het onderliggende rapport. ‘Maar ja, daarbinnen hebben de landen natuurlijk veel vrijheid om ervan te maken wat ze willen. De eerste dagen doet iedereen altijd enorm moeilijk. Dan zie je dat Saoedi-Arabië bepaalde dingen eruit wil, dat de VS passages wil schrappen. Maar Duitsland, Vanuatu en andere progressieve landen gaan er tegenin. Je kunt je voorstellen wat voor getouwtrek het wordt.’
Alle 195 landen die lid zijn van het IPCC moeten instemmen met de beleidssamenvatting, en iedereen heeft één stem. De VS heeft dus officieel niet meer te zeggen dan Kiribati of Liechtenstein. ‘Na drie dagen is vaak nog maar vijftien procent van de tekst geaccordeerd. Maar uiteindelijk voelt iedereen de deadline. Bij de goedkeuringssessie van het vierde rapport, in 2007, duurden de onderhandelingen tot diep in de nacht. Probleem was dat één land niet akkoord mocht gaan als de tekst over kernenergie ging. Een ander land had juist de opdracht: wat er ook gebeurt, kernenergie móet erin. Uiteindelijk is dat opgelost met een voetnoot, maar zoiets doen de lidstaten liever niet.’
(https://www.voxweb.nl/nieuws/heleen-de-coninck-schrijft-mee-aan-nieuw-vn-klimaatrapport)

‘We hadden iets meer dan een jaar om te schrijven, dat is heel kort. De laatste weken werkte ik zeven dagen per week, vaak tot twee uur ’s nachts. En je moet als IPCC-auteur enorm opletten dat je je aan de regels houdt. We mogen nooit advies uitbrengen. Het is een soort mantra: policy-relevant, nooit policy-prescriptive. Sluipt er beleidstaal in, dan kun je er zeker van zijn dat regeringen bezwaar aantekenen.
(https://www.voxweb.nl/nieuws/heleen-de-coninck-schrijft-mee-aan-nieuw-vn-klimaatrapport)

De weg naar SR15
Wat er precies in het rapport staat, daar mag Kiane de Kleijne, onderzoeker aan de Radboud Universiteit en betrokken bij hoofdstuk 4 van het speciale klimaatrapport, niets over zeggen. Waar ze wel over kan uitweiden, is de manier waarop dit klimaatrapport tot stand is gekomen. En als ze dat doet, wordt wel duidelijk dat men – ondanks dat er relatief weinig tijd was om het rapport te schrijven – niet over één nacht ijs is gegaan. “In augustus 2016 werd de ‘scoping meeting‘ gehouden, waarna in oktober 2016 de hoofdpunten van het rapport werden goedgekeurd tijdens de 44e vergadering van het IPCC. Hierna konden overheden experts nomineren voor de auteursteams, en werden de auteursteams van de vijf hoofdstukken samengesteld. Daarna werd een eerste versie van elk van de hoofdstukken geschreven door de auteursteams. Er zijn meerdere versies en rondes van review overheen gegaan om tot het eindresultaat van het rapport te komen, dat gebaseerd is op in totaal meer dan 6000 artikelen. De eerste versie van het rapport onderging een ‘expert review‘. Dit houdt in dat experts van over de hele wereld zich konden registreren om het rapport van commentaar te voorzien, bijvoorbeeld om extra artikelen aan te dragen. Dit ging per pagina, per regelnummer. Al die commentaren zijn verzameld en naar de auteurs gestuurd. Al deze opmerkingen moeten door de auteurs worden nagegaan en beantwoord, wat de kwaliteit van het rapport erg ten goede komt. Dat is nogal een klus, want voor alleen al die ‘expert review‘, ontving hoofdstuk 4 ongeveer 3000 opmerkingen. Een tweede versie werd geschreven, op basis van nieuwe wetenschappelijke literatuur die in de tussentijd was gepubliceerd, en om de opmerkingen te verwerken. De tweede versie werd daarna uitgestuurd voor ‘government and expert review‘; hierbij hebben zowel experts als overheden van over de hele wereld de kans de hoofdstukken van commentaar te voorzien. In deze ronde kreeg hoofdstuk 4 maar liefst 4400 opmerkingen. Deze werden opnieuw verwerkt, en op basis van alle hoofdstukken in het rapport werd door de auteurs een samenvatting geschreven; de Summary for Policy Makers (SPM).” Over die samenvatting zijn nog twee review-rondes heen gegaan en afgelopen week was het dan de beurt aan de overheden: zij onderhandelden over wat er in de uiteindelijk SPM moest komen te staan. “Het moet wel altijd in lijn zijn met het onderliggende rapport, maar verder kan er nog best iets aan de precieze verwoordingen veranderen,” aldus De Kleijne.
“ALLE LANDEN HEBBEN INGESTEMD MET HET OPSTELLEN VAN HET RAPPORT, DUS IN DAT OPZICHT MOETEN ZE NIET ZEUREN” (https://www.scientias.nl/ipcc-komt-met-speciaal-klimaatrapport-maar-of-dat-de-wereld-gaat-redden/)

GOEDGEKEURD
Het rapport is opgesteld door eenennegentig wetenschappers, afkomstig uit veertig verschillende landen. De beleidssamenvatting van het rapport werd afgelopen week in het Zuid-Koreaanse Incheon uitgebreid besproken. Na veel wikken en wegen is uiteindelijk elke zin, na de nodige veranderingen, door alle 195 landen goedgekeurd. (https://www.scientias.nl/overheden-zijn-het-eens-over-pittig-speciaal-klimaatrapport-van-ipcc/)
Na een buitengewoon spannende marathonsessie werd afgelopen zaterdagmiddag in het Zuid-Koreaanse Incheon de ‘samenvatting voor beleidsmakers’ of ‘Summary for Policymakers (SPM)’ van het IPCC-rapport goedgekeurd. In dit rapport is alle kennis bijeengebracht over wat er nodig is om de opwarming van de aarde tot maximaal 1,5 graden te beperken. Hiertoe hebben 195 landen zes dagen lang bijna dag en nacht vergaderd, aangezien die goedkeuring regel voor regel plaatsvindt. Het PBL, samen met het KNMI en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), maakte deel uit van de delegatie die vorige week in Korea ons land vertegenwoordigde.
Het IPCC-rapport is van belang omdat het wetenschappelijke input vormt bij de verdere discussie (en mogelijke aanscherping) van de afspraken die in 2015 in het klimaatverdrag van Parijs zijn vastgelegd. De eerstvolgende gelegenheid waar die aanscherping ter discussie staat is in de eerste helft van december, tijdens de 24ste ‘Conference of the Parties’ in Katowice, Polen (COP24).
(http://www.pbl.nl/blogs/pbl-in-incheon-over-de-totstandkoming-van-het-ipcc-rapport)

Drie inzichten
Het rapport komt met drie belangrijke inzichten op basis van reeds bestaande literatuur.
Ten eerste laat het zien dat het technisch en economisch nog steeds mogelijk is binnen die 1,5 graden opwarming te blijven, mits we op korte termijn de mondiale uitstoot van broeikasgassen drastisch beperken: dat wil zeggen tot netto nul in 2050 voor CO2, en voor alle broeikasgassen in 2070. Het rapport laat zien dat deze transitie naar koolstofneutraliteit gebaseerd moet zijn op een grote verandering in consumptie- en productiepatronen, op verbetering van energie-efficiëntie op basis van duurzame energie en grondstoffen, in combinatie met grootschalige 'negatieve emissies'.
Ten tweede laat het zien dat er duidelijke verschillen zijn in de klimaatimpacts van 1,5 graden versus 2 graden opwarming.
Ten slotte laat het echter ook zien hoe enorm de opgave is om aan een 1,5 gradendoelstelling te voldoen, een inspanning die duidelijk niet in lijn is met de inspanningen die op dit moment door landen worden voorgesteld. (http://www.pbl.nl/blogs/pbl-in-incheon-over-de-totstandkoming-van-het-ipcc-rapport)

Ondersteuning voor mondiaal en nationaal klimaatbeleid
De rapporten van het IPCC hebben een belangrijke rol omdat het voor beleidsmakers bijzonder lastig is om zelf uit de enorme hoeveelheid wetenschappelijke literatuur de relevante hoofdboodschappen met hun (on)zekerheden af te leiden en ook te begrijpen hoe die inzichten wijzigen in de loop der tijd. En dat is wel nodig om het klimaatbeleid - zoals het Nederlandse Klimaatakkoord in wording - te kunnen onderbouwen. Aangezien de stroom wetenschappelijke publicaties alleen maar toeneemt, neemt het belang van een beoordeling door een representatieve groep experts eveneens verder toe.
PBL draagt al jaren bij met klimaatmodellen en –scenario’s...
Het PBL draagt al sinds de jaren 90 bij aan de wetenschappelijke rapporten van het IPCC, zo ook deze keer. Vooral het team onder leiding van Detlef van Vuuren, winnaar van de Huibregtsenprijs 2018, draagt al jaren bij door de ontwikkeling en toepassing van IMAGE, een 'integrated assessment model' dat door middel van scenario’s mondiale klimaatverandering in kaart brengt en beleidsopties verkent om klimaatverandering te beperken.
In het 1,5 gradenrapport is in sterke mate gebruik gemaakt van recente IMAGE-berekeningen waarin de wereld niet meer dan 1,5 graden opwarmt Deze berekeningen golden zowel als belangrijkste inbreng voor het default scenario als voor een alternatief scenario dat meer gebaseerd is op gedragsverandering.
…en schrijft mee aan IPCC-rapporten
Maar ook PBL’er Michel den Elzen leverde een belangrijke bijdrage aan het rapport. Als contributing author van hoofdstuk 4 schreef hij o.a. over de huidige reductievoorstellen binnen het eerdergenoemde klimaatverdrag (de zogenaamde Nationally Determined Contributions, NDCs). Deze tekst vormde de basis van het meest controversiële statement van de SPM:
‘Estimates of the global emissions outcome of current nationally stated mitigation ambitions as submitted under the Paris Agreement would lead to global greenhouse gas emissions in 2030 of 52–58 GtCO2eq yr-1 (medium confidence). Pathways reflecting these ambitions would not limit global warming to 1.5°C, even if supplemented by very challenging increases in the scale and ambition of emissions reductions after 2030 (high confidence).’
Of met andere woorden: er zijn snel vergaande wereldwijde emissiereducties nodig, die voorbij de huidige reductieambities gaan, om onder de 1,5 graden te blijven.
Sommige landen vonden dit buiten het mandaat van IPCC gaan omdat dit ‘policy prescriptive’ zou zijn. Dit is een belangrijke discussie bij IPCC-rapporten, omdat het doel van IPCC is om kennis in te brengen in het beleidsproces zonder daarbij ‘politiek’ te zijn.
Uiteindelijk is de tekst echter toch geaccepteerd, omdat duidelijk is dat deze ondersteund wordt door een grote hoeveelheid wetenschappelijke literatuur.
De wetenschap heeft het laatste woord
Het is wellicht voor buitenstaanders moeilijk te begrijpen dat de tekst wordt geschreven door wetenschappers, terwijl de samenvatting door wetenschappers en landen samen wordt vastgesteld. Waarom wordt dit dan toch gedaan? De essentie is dat het rapport dient als gezamenlijke vaststelling van de feiten voor landen – zodat de onderhandelingen zich concentreren op verschillende interpretatie van de kennis, in plaats van op de kennis zelf. De landen mogen alleen suggesties doen voor verbetering zodat de beleidsmakers de SPM beter begrijpen en/of de beleidsimpact mogelijk groter is. Maar die verbeteringen mogen NIET in strijd zijn met het onderliggende rapport.
Als dat wel zo is, dan grijpen de aanwezige auteurs in. Zij hebben het laatste woord en dat is sinds 2011 ook duidelijk zwart op wit vastgelegd. Dit deden ze ook afgelopen week in de discussie over bovenstaande stelling. Uiteraard hebben landen politieke belangen, maar dit proces maakt dat de conclusies veel breder door beleidsmakers worden gedragen en de IPCC-rapporten een veel grotere politieke en ook maatschappelijke impact hebben dan ze zouden hebben zonder dit goedkeuringsproces. Het succes hiervan bleek onder meer in het verdrag van Parijs – dat in sterke mate is gebaseerd op het IPCC AR5-rapport. (http://www.pbl.nl/blogs/pbl-in-incheon-over-de-totstandkoming-van-het-ipcc-rapport)

Al die afkortingen en verwijzingen lijken mij te zeggen dat we emissies en persoonlijke vrijheden moeten beperken. Wellicht dat dat niet in het IPCC-rapport staat, maar dat stellen dan de auteurs op persoonlijke titel. Ja de zomer (en herfst!) van 2018 zijn opmerkelijk warm, maar dat maakt geen bewijs van klimaat(het gemiddelde weer over een 30-tal jaren)verandering! Het IPCC weet toch ook waar hun rapporten voor gebruikt worden? Als het zo duidelijk is waarom gaat het IPCC dan door? Blijkbaar is er iets onduidelijk?Of is het een beleidsinstrument geworden? Waarom is er niet een soortgelijk iets voor luchtvervuiling of de plastic soep?